เทศน์วันอาสาฬหบูชา วันพฤหัสบดีที่ ๑๐ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๖๘

เทศน์วันอาสาฬหบูชา
วันพฤหัสบดีที่ ๑๐ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๖๘

https://www.youtube.com/live/t38_WCb2bmc เทศน์เริ่มนาทีที่ ๔๐.๐๐

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ

มัชฌิมา ปฏิปะทา ตะถาคะเตนะ อภิสัมพุทธา ติฯ​

ณ บัดนี้ อาตมภาพรับหน้าที่วิสัชนาในอาสาฬหปูชากถา เพื่อเป็นเครื่องประดับสติปัญญา เพิ่มพูนบารมี เสริมสร้างกุศลบุญราศี แก่บรรดาพุทธบริษัททั้งหลาย ซึ่งพร้อมใจกันมาบำเพ็ญกุศล ณ วัดท่าขนุน ในวันอาสาฬหบูชานี้

ญาติโยมพุทธบริษัททั้งหลาย เมื่อองค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ ที่ริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชราแล้ว องค์สมเด็จพระประทีปแก้วทรงเสวยวิมุตติสุขอยู่ ๔๙ วัน หลังจากนั้นองค์สมเด็จพระภควันบรมศาสดาอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็ทรงพิจารณาว่า หลักธรรมที่พระองค์ท่านตรัสรู้นี้ช่างลึกซึ้งยิ่งนัก จึงเกิดความขวนขวายน้อย ไม่คิดที่จะแสดงพระธรรมเทศนาต่อผู้หนึ่งผู้ใด

 

ครานั้น..ท้าวสหัมบดีพรหมผู้เป็นใหญ่เห็นดังนั้นก็คิดว่า ความเสียหายใหญ่หลวงจะเกิดต่อสัตว์โลกทั้งหลาย แล้วจึงได้เสด็จจากพรหมโลกลงมา ถวายอภิวาทต่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วทรงทูลอาราธนาองค์สมเด็จพระประทีปแก้วว่า "สัตว์โลกทั้งหลายที่ธุลีในจักษุมีน้อยนั้นยังปรากฏอยู่ ขอองค์สมเด็จพระบรมครู ทรงแสดงธรรมโปรดเขาทั้งหลายเหล่านั้นด้วยเถิดพระพุทธเจ้าข้า"

องค์สมเด็จพระบรมศาสดาทรงรับอาราธนาจากท้าวสหัมบดีพรหมแล้ว ก็ได้พิจารณาว่า เราจักแสดงธรรมนี้ให้ปรากฏต่อผู้ใดก่อน ทรงระลึกถึงอาฬารดาบส กาลามโคตร และอุทกดาบส รามบุตร สองอาจารย์ผู้ที่สั่งสอนพระองค์ท่านในการแสวงหาภิเนษกรมณ์ จนกระทั่งสำเร็จในอรูปฌานที่ ๗ และอรูปฌานที่ ๘ ว่า ครูทั้งสองนี้เป็นบุคคลที่สั่งสมมาซึ่งบุญญากุศลทั้งหลาย ถึงพร้อมที่จะบรรลุได้ในการฟังธรรม

เมื่อพิจารณาแล้ว องค์สมเด็จพระประทีปแก้วทรงกำหนดด้วยพระทิพจักขุญาณ จึงได้ทราบว่า อาฬารดาบส กาลามโคตร นั้นได้เสียชีวิตไปเมื่อ ๗ วันที่แล้ว และ อุทกดาบส รามบุตร นั้น เพิ่งจะสิ้นชีวิตลงในวันนี้เอง ทั้ง ๒ ท่านต่างไปเกิดอยู่ในอรูปพรหมโลก ซึ่งเป็นสถานที่มีแต่ดวงจิต ปราศจากอายตนะ คือ สิ่งที่สามารถติดต่อกับผู้อื่นได้ ทำให้ไม่สามารถที่จะฟังธรรมที่พระองค์ตั้งใจแสดงได้

 

องค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงระลึกต่อไปว่า อันปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ที่สละสมบัติทั้งปวงออกบวช ติดตามเราตั้งแต่วันแรกนั้น เป็นบุคคลที่ควรจะรู้ทั่วถึงธรรม

เมื่อใช้ทิพจักขุญาณสอดส่องแล้วก็ทราบว่า เมื่อพระองค์ท่านเลิกทรมานพระวรกาย หันมาบริโภคอาหารให้ร่างกายมีกำลังตามหลัก "มัชฌิมาปฏิปทา" คือ ทางสายกลาง ไม่ตึงเกินไป ไม่หย่อนเกินไป ซึ่งค้านกับการปฏิบัติในสมัยนั้นที่นิยมในการทรมานร่างกาย

ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ จึงได้เก็บข้าวของหนีจากองค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าไป อาศัยอยู่ที่อิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี ซึ่งห่างจากจุดที่พระองค์ท่านตรัสรู้ นับเป็นระยะทางในปัจจุบันประมาณ ๒๕๐ กิโลเมตร องค์สมเด็จพระบรมโลกเชษฐ์ตั้งใจที่จะโปรดปัญจวัคคีย์ผู้มีบุญทั้ง ๕ จึงได้เสด็จไปยังป่าอิสิปตนมฤคทายวัน

ถ้าหากว่า นับตามที่พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวเอาไว้ว่า องค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น สามารถเดินทางได้วันหนึ่งถึง ๑๒๐ โยชน์ ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายต้องการรู้ว่า ๑๒๐ โยชน์เป็นระยะทางเท่าไร ๑ โยชน์เท่ากับ ๑๖ กิโลเมตร ก็แปลว่า องค์สมเด็จพระบรมโลกเชษฐ์ของเรานั้น ได้เดินทางเป็นระยะทางเกือบ ๒,๐๐๐ กิโลเมตรต่อวัน

แต่องค์สมเด็จพระภควันบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ทรงเสวยวิมุตติสุขอยู่ ๔๙ วัน แล้วไปเทศน์โปรดปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ในวันอาสาฬบูชา ก็แปลว่าห่างกันอยู่ ๖๐ วัน เมื่อองค์สมเด็จพระภควันใช้เวลาไปแล้ว ๔๙ วัน ก็เหลืออีกแค่ ๑๑ วัน แต่องค์สมเด็จพระภควันสามารถเสด็จถึงได้ภายในไม่ถึงวัน เหตุใดพระองค์ท่านต้องใช้เวลาถึง ๑๑ วัน จึงไปถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวัน

 

เมื่อมาคิดถึงว่า ในยุคนั้นสมัยนั้น ตั้งแต่พระองค์ท่านประสูติ ก็มีคำร่ำลือว่า ราชกุมารนี้..ถ้าหากอยู่ในราชสมบัติจะได้เป็นพระเจ้าจักรพรรดิปกครองโลก ถ้าหากว่าออกบวชจักเป็นศาสดาเอกของโลก

การเป็นศาสดาเอกของโลกนั้นไม่มีปัญหา แต่การจะเป็นพระเจ้าจักรพรรดิปกครองโลก ก็แปลว่า จะต้องได้ราชสมบัติของบรรดากษัตริย์ หรือผู้ปกครองทั้งหลายในชมพูทวีปนี้ อยู่ภายใต้พระบรมเดชานุภาพทั้งหมด ในเมื่อเป็นเช่นนั้น..บุคคลที่ไม่ยินดีด้วยกับการเกิดมาของพระองค์ท่านจึงมีเป็นจำนวนมาก

เมื่อเป็นเช่นนั้น ก็มีการสืบข่าวสืบคราวอยู่ตลอดเวลาว่า ถ้าสิทธัตถะราชกุมารจะขึ้นครองราชย์เมื่อไร ก็น่าจะมีการขัดขวางกันสุดชีวิต แต่พอดีองค์สมเด็จพระธรรมสามิตเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ กลายเป็นนักบวช ผู้ไม่มีพิษมีภัยกับใคร และยังแสดงการบวชด้วยการแสวงหาหลักธรรมอย่างจริงจัง ก็คือ ทรมานกายยิ่งกว่าคนอื่นทั้งปวง ทำให้บรรดากษัตริย์ หรือมหาราชเหล่านั้น เบาพระทัยลงไปได้

แต่เมื่อองค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า บรรลุอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว จะเสด็จออกประกาศพระพุทธศาสนา ความระแวงย่อมปรากฏแก่กษัตราธิราชทั้งหลายเหล่านั้นว่า พระองค์ท่านจะสั่งสมสาวกเพื่อขึ้นครองโลกอีกหรือเปล่า เรียกง่าย ๆ ว่าคิดกันแบบคนมีกิเลสเต็มที่

องค์สมเด็จพระธรรมเสนาบดีจึงมิได้ที่จะเสด็จไปอย่างสะดวกและง่ายดาย เพราะถ้าไปปรากฏพระองค์ตรง ๆ ฝ่ายที่ตั้งใจจะขัดขวางก็อาจจะสร้างกรรม ด้วยการส่งกำลังทหารก็ดี ส่งบรรดามือสังหารก็ตาม มาเพื่อปลิดพระชนม์ชีพของพระองค์ ไม่ให้สามารถที่จะเผยแผ่พระพุทธศาสนาได้ ด้วยระแวงว่า พระองค์ท่านจะสะสมคนไปชิงราชสมบัติของเขาทั้งหลายเหล่านั้น

องค์สมเด็จพระภควันจึงต้องเดิน ๆ หยุด ๆ อยู่ในลักษณะที่ว่า รอจนค่ำมืดไม่มีผู้คนแล้ว องค์สมเด็จพระประทีปแก้วจึงได้เสด็จหลบหลีกไป ไม่ให้คนเห็น เมื่อใกล้จะสว่าง ต้องเข้าที่หลีกเร้นจากสายตาผู้คน จึงใช้เวลาในการเดินทางที่ควรจะถึงภายในวันเดียว กลายเป็นเดินทางถึง ๑๑ วันด้วยกัน